دیفای چیست؟

دیفای چیست؟

دیفای یا دیسنچرالایز فایننس (Decentralized finance) اصطلاحی جامع برای خدمات مالی غیر متمرکز همتا به همتا در بلاک چین‌های عمومی‌و در درجه اول اتریوم است. دیفای اکثر کارهایی که بانک‌ها پشتیبانی می‌کنند مانند کسب سود، وام، تجارت دارایی‌ها و موارد دیگر را سریع‌تر  بدون نیاز به کاغذبازی یا شخص ثالثی برای شما فراهم می‌کند.

اگر دنیای NFT، بلاک چین یا ارزهای دیجیتال را حتی کمی‌دنبال کرده باشید، احتمالاً با اصطلاح DeFi مواجهه شده‌اید. خدمات مالی غیر متمرکز از فناوری ارز دیجیتال و بلاک چین برای مدیریت تراکنش‌های مالی استفاده می‌کند. دیفای اصطلاحی جدید و امروزی است که نیاز به آگاهی گسترده‌تر از پتانیسل‌ها و ریسک های آن وجود دارد  چرا که ممکن است آینده سیستم مالی همانطور که ما می‌شناسیم باشد. در این مقاله از مجموعه مقالات کوین ایران به تعریف بیشتر دیفای و اهمیت آن می‌پردازیم. مثل همیشه با ما تا انتهای مقاله همراه باشید.

DeFi چیست و به چه دلیل اهمیت دارد؟

سیستم مالی غیرمتمرکز یا به اختصار دیفای به سیستم مالی اطلاق می‌شود که بر روی یک شخصیت یا موسسه مرکزی ساخته نشده است.  هدف دیفای، دموکراتیک کردن امور مالی با جایگزینی نهادهای قدیمی‌و متمرکز با روابط همتا به همتا است که می‌تواند طیف کاملی از خدمات مالی، از بانکداری روزمره، وام‌ها از جمله وام مسکن، تا روابط پیچیده قراردادی و تجارت دارایی را ارائه دهد. ایجاد بازارهای مالی باز، آزاد و منصفانه‌تر، که برای هر کسی که به اینترنت متصل است قابل دسترسی است. دی‌فای نقش یک جایگزین دیجیتالی کامل برای وال استریت را ایفا می‌کند. با این تفاوت که هزینه‌های مرتبط (برج‌های اداری، طبقات معاملاتی، حقوق بانک‌ها) را ندارد.

تفاوت سیستم مالی متمرکز امروزی (سی فای) و سیستم مالی غیر متمرکز (دی فای)

سیستم مالی متمرکز

امروزه تقریباً تمام جنبه های بانکداری، وام دهی و تجارت توسط سیستم های متمرکز مدیریت می‌شود که توسط نهادهای حاکم و مسئولین اداره می‌شود. در این سیستم، مشتریان برای دسترسی به هر چیزی از جمله وام خودرو، وام مسکن یا تجارت سهام و اوراق قرضه، باید با تعداد زیادی واسطه مالی سر و کار داشته باشند و همچنین کاغذ های زیادی را پر کرده و وقت زیادی را اختصاص دهند.

به عنوان مثال در آمریکا، نهادهای نظارتی قوانینی را برای دنیای موسسات مالی متمرکز و کارگزاری‌ها تعیین می‌کنند و کنگره قوانین را در طول زمان اصلاح می‌کند.

در نتیجه، مسیرهای کمی‌برای دسترسی مستقیم مصرف کننده به سرمایه و خدمات مالی وجود دارد. این مسیر‌ها نمی‌توانند دست واسطه هایی مانند بانک‌ها، صرافی‌ها و وام دهندگان را که درصدی از هر تراکنش مالی و بانکی را به عنوان سود به دست می‌آورند کوتاه کنند. همه ما باید به نوعی هزینه کنیم.

سیستم مالی غیر متمرکز

سیستم مالی غیر متمرکز یا دی‌فای، با ناتوان کردن واسطه‌ها و مسئولین در دخالت در امور و توانمندسازی مردم عادی از طریق مبادلات همتا به همتا به چالش می‌کشد.

به گفته رافائل کازمن، مدیرعامل و یکی از بنیانگذاران TrustToken دیفای عناصر کلیدی کار بانک‌ها، صرافی‌ها و بیمه‌ امروزی مانند وام‌دهی و تجارت را در اختیار می‌گیرد و آن را در دست افراد عادی قرار می‌دهد

به عنوان مثال شما پس انداز خود را در یک حساب پس انداز آنلاین قرار داده و نرخ بهره 0.50 درصدی دریافت کنید. سپس بانک آن پول را با سود 3% به مشتری دیگر قرض می‌دهد و سود 2.5% را به جیب می‌زند. اما با DeFi، مردم پس‌انداز خود را مستقیماً به دیگران قرض می‌دهند و 2.5 درصد از دست دادن سود را کاهش داده و 3 درصد بازده کامل پول خود را به دست می‌آورند.

ممکن است فکر کنید که پیش از این نیز با سرویس های مانند پی پال یا کش اپ نیز می‌توانستید برای دیگران پول ارسال کنید. اما برای ارسال وجه با چنین سرویس هایی شما همچنان به یک کارت نقدی یا حساب بانکی مرتبط با سرویس نیاز دارید. به عبارت دیگر بنابراین این نمونه پرداخت‌‌ها همچنان برای انجام شده به واسطه‌های مالی متمرکز وابسته هستند.

بستر غیر متمرکز اجرای دیفای

بلاک چین و ارزهای دیجیتال، فناوری‌های اصلی مورد نیاز دیفای هستند که امکان وجود سیستم مالی غیرمتمرکز را فراهم می‌کنند.

هنگامی‌که تراکنشی را در حساب جاری معمولی خود انجام می‌دهید، سابقه تراکنش بانکی شما در جایی ثبت می‌شود که تحت مالکیت و مدیریت یک موسسه مالی بزرگ‌تر است. بلاک چین یک دفتر کل توزیع شده و غیرمتمرکز که تراکنش های مالی در کدهای کامپیوتری ثبت می‌شوند.

بلاک چین توزیع شده به این معنی است که تمام افرادی که از یک برنامه DeFi استفاده می‌کنند یک نسخه یکسان از دفتر کل عمومی‌دارند که هر تراکنش را در کد رمزگذاری شده ثبت می‌کند.

بلاک چین غیرمتمرکز نیز به این معنی است که هیچ واسطه یا مسئولی برای مدیریت سیستم وجود ندارد. تراکنش‌ها توسط طرف هایی که از یک بلاک چین استفاده می‌کنند، از طریق فرآیند حل مسائل پیچیده ریاضی و افزودن بلوک های جدید تراکنش به زنجیره، تأیید و ثبت می‌شوند. به همین دلیل طرفداران DeFi ادعا می‌کنند که بلاک چین غیرمتمرکز، تراکنش‌های مالی را نسبت به سیستم‌های خصوصی و غیرشفاف استفاده شده در امور مالی متمرکز، ایمن‌تر و شفاف‌تر می‌کند.

نحوه کار دیفای چگونه است؟

یک سوال کلیدی در تعریف دیفای آن است که دیفای در واقع چه کاری انجام می‌دهد؟ در حقیقت پاسخ های متفاوتی می‌توان به این سوال داد اما معمولاً به یک پاسخ اصلی خلاصه می‌شود. دیفای باعث می‌شود افراد کنترل بیشتری بر امور مالی خود و هچنین تا حدی بر سیستم مالی داشته باشند.

دی فای آزادی در امور مالی است. این امکان وجود دارد که بتوان از فضای DeFi برای کنترل کامل دارایی (چه در ارزهای دیجیتال یا یک استیبل کوین با پشتوانه فیات ..) استفاده کرد. فناوری بلاکچین به عنوان یک رکورد دائمی‌تراکنش‌ها و داده‌های مالکیت عمل می‌کند. در بلاکچین تراکنش‌ها اغلب سریع‌تر از سیستم مالی متمرکز انجام می‌شوند. همچنین پذیرش DeFi توسط ماهیت همه جانبه بلاک چین انجام می‌شود همان لحظه‌ای که یک dapp روی بلاک چین کدگذاری می‌شود، در سطح جهانی در دسترس است.

DeFI  راه خود را به طیف گسترده‌ای از تراکنش های مالی ساده و پیچیده باز می‌کند. این برنامه توسط برنامه‌های غیرمتمرکز به نام «dapps» یا برنامه‌های دیگری به نام protocols پشتیبانی می‌شود Dapp‌ها و پروتکل‌ها تراکنش‌ها را در دو ارز دیجیتال اصلی بیت کوین (BTC) و اتریوم (ETH) انجام می‌دهند. در حالی که بیت‌کوین ارز دیجیتال محبوب‌تری است، اتریوم با کاربردهای مختلف بسیار سازگارتر است و بسیاری از برنامه های dapps و پروتکل از کد مبتنی بر اتریوم استفاده می‌کنند.
برخلاف بانک های معمولی، در سیستم مالی غیر متمرکز هیچ درخواستی برای پر کردن یا افتتاح حساب نیاز نیست. dApp می‌تواند تراکنش‌ها را به تنهایی و بدون نیاز به واسطه (بانک‌ها و غیره) انجام دهد. اگرچه می‌تواند چیز خوبی باشد، اما باز هم، همیشه جایی برای خطا وجود دارد.

مزیت های دیفای 

سهولت دسترسی: نیازی نیست برای چیزی درخواست دهید یا یک حساب “باز کردن” کنید. شما تنها با ایجاد کیف پول، می‌توانید دسترسی پیدا کنید.

امنیت هویت: شما نیازی به ارائه نام، آدرس ایمیل یا اطلاعات شخصی خود ندارید.

انعطاف‌پذیری: می‌توانید دارایی‌های خود را در هر زمانی، بدون درخواست اجازه، منتظر ماندن برای اتمام نقل و انتقالات طولانی و پرداخت هزینه‌های گران، جابه‌جا کنید.
سرعت: نرخ های بهره و پاداش‌ها اغلب به سرعت به روز می‌شوند (به سرعت هر 15 ثانیه) و می‌توانند به طور قابل توجهی بالاتر از وال استریت سنتی باشند.

شفاف: همه افراد می‌توانند مجموعه کامل معاملات را ببینند (شرکت های خصوصی به ندرت چنین شفافیتی را ارائه می‌دهند).

وام دهی: با دیفای می‌توانید کریپتو خود را قرض دهید و نه یک بار در ماه بلکه هر دقیقه سود و پاداش دریافت کنید.

دریافت وام: با دیفای می‌بدون پر کردن کاغذهای خاصی وام دریافت کنید. از جمله وام‌های بسیار کوتاه مدت که موسسات مالی سنتی ارائه نمی‌دهند.

تجارت: با دیفای می‌توانید معاملات بدون واسطه و همتا به همتا دارایی های رمزنگاری شده را انجام دهید.
سپرده گذاری: می‌توانید مقداری از رمز ارز خود را در گزینه های حساب پس انداز قرار دهید و نرخ های بهره بهتری نسبت به آنچه که معمولاً از یک بانک دریافت می‌کنید به دست آورید.

صرافی های غیرمتمرکز (DEX): در حال حاضر، اکثر سرمایه گذاران ارزهای دیجیتال از صرافی های متمرکز مانند Coinbase یا Gemini استفاده می‌کنند. اما صرافی های غیر متمرکز تراکنش های مالی همتا به همتا را تسهیل می‌کنند و به کاربران اجازه می‌دهند کنترل پول خود را حفظ کنند.

کیف پول های الکترونیکی(E wallet) : توسعه‌دهندگان DeFi در حال ایجاد کیف‌پول‌های دیجیتالی هستند که می‌توانند مستقل از بزرگترین صرافی‌های ارزهای دیجیتال عمل کنند و به سرمایه‌گذاران امکان دسترسی همه جانبه ارزها و بازی‌ها را بدهند.

ریسک های دیفای

در حالی که اکثر ابزارها و فناوری‌های مالی متمرکز، به کندی و در طول زمان عرضه می‌شوند و همچنین توسط قوانین اقتصادهای منطقه‌ای اداره می‌شوند، راه هایی خارج از این قوانین وجود دارد که پاداش‌ها را به شکل بالقوه‌ای افزایش می‌دهد اما خطرات آن نیز بیشتر است. به عبارت ساده‌تر، این آزادی و کنترل عمل دیفای، هزینه دارد.

• حفاظت کمتری برای ایمن نگه داشتن مصرف کنندگان یا شرکت کنندگان DeFi و دارایی های آنها وجود دارد. به این معنا که اگر در دیفای دارایی های خود را از دست بدهید، ممکن است راهی برای بازگرداندن آنها وجود نداشته باشد.
• نوسانات نرخ تراکنش در بلاک چین اتریوم گواه آن است که معاملات فعال می‌تواند گران شود.
• DeFi پدیده‌ای نوظهوری ست که در غیاب قوانین و مقررات سیستم متمرکز پیشرفت کرده است. اما این می‌تواند باعث شود که در صورت خطای یک تراکنش، حق رجوع کمی‌برای پیگیری وجود داشته باشد.
• هکرها همیشه در دنیای دیجیتال وجود دارند و همواره یک تهدید هستند. در حالی که تغییر یک بلاک چین ممکن است تقریبا غیرممکن باشد، سایر جنبه های DeFi در معرض خطر بزرگ هک شدن است. این می‌تواند منجر به سرقت یا از دست دادن سرمایه شود. باید به خاطر داشت همه موارد استفاده بالقوه مالی غیرمتمرکز به سیستم‌های نرم‌افزاری متکی هستند که در برابر هکرها آسیب‌پذیر هستند.
• تقریباً همه تراکنش‌های وام‌دهی DeFi به وثیقه‌ای معادل حداقل 100 درصد یا بیشتر ارزش نیاز دارند. این الزامات به شدت افراد را برای دریافت بسیاری از انواع وام های DeFi محدود می‌کند.
• با DeFi و ارز دیجیتال، باید کیف پول هایی را که برای ذخیره دارایی های رمزنگاری شده خود استفاده می‌کنید، ایمن سازی کنید. کیف پول‌ها با کلیدهای خصوصی ایمن می‌شوند که کدهای طولانی و منحصربفردی هستند که فقط صاحب کیف پول آن را می‌شناسند. اگر یک کلید خصوصی را گم کنید، دسترسی به وجوه خود را کاملا از دست خواهید داد چرا که هیچ راهی برای بازیابی کلید خصوصی گم شده وجود ندارد.

آینده DeFi

از حذف واسطه تا تبدیل کلیپ های بسکتبال به دارایی های دیجیتال و با ارزش (NFT)، آینده DeFi روشن به نظر می‌رسد. به همین دلیل است که افرادی مانند دن سیمرمن، رئیس روابط مالی در بنیاد IOT، پتانسیل DeFi را بسیار گسترده می‌داند، حتی اگر هنوز در مراحل اولیه قابلیت‌های خود باشد.

سایمرمن می‌گوید: سرمایه‌گذاران به زودی استقلال بیشتری خواهند داشت، که به آنها امکان می‌دهد دارایی‌ها را به روش‌های خلاقانه‌ای که امروزه غیرممکن به نظر می‌رسد، مستقر کنند. DeFi همچنین پیامدهای بزرگی  برای بخش کلان داده به همراه دارد، زیرا با تغییر و پیشرفت به بلوغ می‌رسد تا راه های جدیدی را برای کالایی کردن داده‌ها فعال کند.

اما علارغم تمام این ویژگی‌ها،DeFi راه طولانی برای یک تبدیل شدن به  سیستم مالی مورد اعتماد و قابل قبول در پیش دارد، به خصوص وقتی صحبت از جذب عموم مردم باشد.

سایمرمن در این بار معتقد است که این آینده وجود دارد اما به تک تک ما بستگی دارد و می‌گوید این به ما بستگی دارد که به آموزش مردم در مورد پتانسیل سیستم مالی غیر متمرکز ادامه دهیم، همچنین باید سخت کار کنیم تا ابزارهایی بسازیم که به مردم این امکان را می‌دهند که خودشان مزیت آن را ببینند.